Het VN-Kinderrechtenverdrag is een prachtig verdrag waarin de rechten van kinderen zijn verankerd. Alles om ervoor te zorgen dat kinderen veilig kunnen opgroeien en zich optimaal kunnen ontwikkelen. Hoe pijnlijk groot is het verschil tussen het doel van het verdrag én de situatie van de kinderen van ouders die slachtoffer zijn geworden door het handelen van met name de Belastingdienst, de inmiddels bekende toeslagenaffaire. Zorgvuldig gerapporteerd en bijna een jaar geleden gepresenteerd in het rapport ‘Ongekend onrecht’ van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag. Voor de kinderen van deze ouders lijken kinderrechten heel ver weg en zelfs helemaal niet te bestaan. Vooral nadat het CBS in oktober de cijfers presenteerde over het aantal kinderen dat uithuisgeplaatst is onder kinderen van de gedupeerden van de kinderopvangtoeslagaffaire werd duidelijk hoe groot de schending van kinderrechten mogelijk is geweest.

Armoede

Vanuit kinderrechtenperspectief mogen armoede en schulden nooit een reden zijn om kinderen van hun ouders te scheiden. Op basis van artikel 26 van het VN-Kinderrechtenverdrag heeft ieder kind een zelfstandig recht op sociale zekerheid. Nederland heeft echter een voorbehoud bij dit artikel gemaakt, waardoor het niet aan deze bepaling gebonden is. Dit houdt in de praktijk in dat kinderen geen rechtstreekse toegang hebben tot financiële hulp. De Nederlandse regering vindt dat het recht van kinderen op sociale zekerheid voldoende gewaarborgd is door artikel 27 van het VN-Kinderrechtenverdrag waarin het recht op een ‘toereikende levensstandaard’ het uitgangspunt is. Maar ouders die slachtoffer zijn van het gedrag van de Belastingdienst hadden geen enkele toegang tot een uitkering of financiële hulp en hebben ook hun kinderen niet kunnen voorzien van de meest basale levensstandaard. Kinderen hebben daarom belang bij een zelfstandig recht op sociale zekerheid. Uit de verhalen van ouders in de media en de reacties van verschillende experts stel ik mij de vraag of het voorbehoud op artikel 26 van het VN-Kinderrechtenverdrag nog in stand kan blijven. De redeneerlijn van Nederland om een uitzondering te maken op de rechtstreekse toegang tot financiële hulp van kinderen omdat dit via de ouders voldoende zou zijn gewaarborgd, werkt immers niet in praktijk, zo laat de toeslagenaffaire zien.

In opdracht van Save the Children, kernlid van het Kinderrechtencollectief, heeft het Verwey-Jonker Instituut samen met Utrecht Centre for European Research into Family Law (UCERF) van de Universiteit Utrecht onderzocht wat het Nederlandse voorbehoud op artikel 26 van het VN-Kinderrechtenverdrag betekent voor kinderen. Belangrijke conclusie van hun rapport ‘Kinderen missen zelfstandig recht op sociale zekerheid’ is dat het opheffen van het voorbehoud het signaal kan geven dat het recht op sociale zekerheid voor minderjarige kinderen het uitgangspunt is, en dat voor gevallen waar kinderen geen toegang hebben tot sociale zekerheid, gezocht moet worden naar concrete maatregelen, zoals directe uitbetaling aan kinderen, om te voldoen aan artikel 26 van het VN-Kinderrechtenverdrag. De experts pleiten dan ook zonder uitzondering voor het intrekken van het voorbehoud. Echter, om alle Nederlandse kinderen te kunnen laten genieten van sociale zekerheid, is enkel het opheffen van het voorbehoud niet voldoende. Hiervoor is het ook noodzakelijk dat de positie van kinderen die afhankelijk zijn van ouders die niet in aanmerking komen voor volledige sociale zekerheid wordt versterkt.

Ook het VN-Kinderrechtencomité heeft Nederland keer op keer gevraagd om het voorbehoud op artikel 26 van het verdrag in te trekken. En zal dat het naar verwachting begin februari weer doen, wanneer de Nederlandse regering opnieuw door het comité bevraagd wordt over de kinderrechtensituatie in het Koninkrijk der Nederlanden.

In het publieke en politieke debat mis ik de aandacht voor het voorbehoud op artikel 26 en het rechtstreekse recht van kinderen op sociale zekerheid. Met dit blog wil ik deze discussie starten en doe ik een oproep aan de regering om het voorbehoud zo snel mogelijk in te trekken. Dat is goed voor de kinderen die ongekend onrecht is aangedaan, maar ook voor alle kinderen in ons land die in armoede leven. In een democratisch en welvarend land als Nederland mogen we dat niet accepteren.