Als een kind problemen heeft op school, wordt vaak een greep gedaan in de bak met intelligentietesten. Deze traditionele intelligentietesten bestaan al sinds het begin van de 20^e eeuw en zijn sindsdien eigenlijk weinig veranderd. Deels is dit ook wel begrijpelijk, deze testen geven informatie over het huidige niveau van cognitief functioneren van kinderen. Toch hebben deze testen een aantal nadelen.

Vertekend beeld

Zo geven intelligentietesten alleen informatie over wat een kind tot dan toe heeft geleerd. Deze informatie bevat de invloed van de thuisomgeving, school en allerlei andere zaken die een effect kunnen hebben op cognitieve prestaties zoals faalangst. Hierdoor kunnen ze een vertekend beeld geven van het vermogen om te leren van een kind, oftewel het leerpotentieel. Bovendien bieden ze geen informatie over de redenen voor succes of falen, of over wat voor soort hulp een kind verder zou helpen.

Er zijn allerlei soorten testen die op verschillende manieren de nadelen van intelligentietesten kunnen ondervangen. Want om zo'n intelligentietest alleen te innoveren met een digitaal jasje, zet natuurlijk geen zoden aan de dijk.

Dynamisch testen

Het eerste alternatief voor onze traditionele, statische, intelligentietest, is de dynamische test. Deze testen verschillen doordat zij een training bevatten, geïntegreerd in de test. Doordat binnen de test ook een training wordt gegeven, kan hiermee niet alleen gekeken worden wat een kind op dat moment kan, maar kan er ook een inschatting worden gemaakt van het leerpotentieel van een kind. Het biedt informatie over hoeveel een kind kan leren van een training en over wat voor soort hulp het beste aansluit bij de behoeften van dat kind.

Proces-geörienteerd testen

Een andere mogelijkheid focust zich op de manier waarop een kind bepaalde problemen of taakjes oplost, in plaats van alleen of dit wel of niet correct gebeurt. Met andere woorden, de test focust zich op het proces, in plaats van op het product. Deze proces-georiënteerde manier van testen kan informatie bieden over de strategieën die een kind wel of juist niet inzet tijdens het werken aan een taak. Dit geeft informatie over de redenen achter het succes of falen van een kind en biedt mogelijk informatie over wat voor hulp het beste zou passen. Deze twee benaderingen kunnen worden gecombineerd tot proces-georiënteerd dynamisch testen, waarin zowel wordt gekeken naar de strategieën die een kind inzet, als naar de effecten van het geven van een bepaald soort instructie.

Continue voortgangsmonitoring

Daarnaast is de vraag of het altijd nodig is om kinderen uitgebreid door een pedagoog of psycholoog te laten testen. Met continue voortgangsmonitoring (CVM) worden regelmatig korte taakjes afgenomen, zodat het effect van de instructie van de leerkracht op de voortgang van het kind in kaart kan worden gebracht. In combinatie met stapsgewijze aanpassing van instructie kan de leerkracht in de klas zo zelf bepalen welke aanpak voor een kind het beste werkt.

Oud en nieuw

Uiteraard is de digitalisering van alle vormen van testen een mogelijkheid en biedt gecomputeriseerde afname voordelen voor het scoren en de informatie die verzameld wordt over de prestaties van het kind. Wellicht leidt het gebruik van nieuwere vormen van testen tot een nieuwe traditie, een traditie waarin de instructiebehoefte van het kind centraal staat. We blijven in ieder geval vernieuwen om kinderen zo goed mogelijk te ondersteunen.